پمپ روغن خودرو

موتور خودرو برای عملکرد روان و بدون استهلاک، به جریان مداوم روغن نیاز دارد. این وظیفه حیاتی بر عهده‌ی پمپ روغن (Oil Pump) است.
پمپ روغن با گردش دائمی روغن در مدار موتور، قطعات متحرک را روان و خنک نگه می‌دارد و از سایش و اصطکاک بیش از حد جلوگیری می‌کند.
به بیان ساده، اگر پمپ روغن از کار بیفتد، عمر موتور در چند دقیقه به پایان می‌رسد.

وظیفه و نحوه عملکرد پمپ روغن

پمپ روغن نیروی خود را از میل‌لنگ یا میل‌سوپاپ دریافت می‌کند و روغن را از کارتل (مخزن روغن) مکیده و به گالری روغن موتور پمپاژ می‌کند.
وظایف کلیدی پمپ روغن عبارت است از:

• تأمین فشار مناسب روغن برای روانکاری یاتاقان‌ها، میل‌لنگ، میل‌سوپاپ و سوپاپ‌ها.

• خنک‌کاری قطعات متحرک با جریان روغن.

• تمیز کردن ناخالصی‌ها به کمک عبور روغن از فیلتر و شست‌وشوی مداوم مسیرهای داخلی.

انواع پمپ روغن

پمپ‌های روغن با طراحی‌های مختلفی ساخته می‌شوند، اما رایج‌ترین انواع عبارتند از:

1. پمپ دنده‌ای (Gear Pump): ساده و بادوام؛ پرکاربرد در اغلب خودروها.

2. پمپ روتوری (Rotor Pump): بازده بالا و عملکرد نرم‌تر.

3. پمپ تیغه‌ای: در موتورهای خاص و با طراحی‌های جدیدتر استفاده می‌شود.

هر کدام از این پمپ‌ها متناسب با طراحی موتور انتخاب می‌شوند و فشار روغن لازم را تأمین می‌کنند.

علائم خرابی پمپ روغن

خرابی پمپ روغن می‌تواند به سرعت منجر به خسارت جدی موتور شود. نشانه‌های مهم عبارتند از:

• روشن شدن چراغ روغن روی داشبورد: نخستین هشدار جدی کاهش فشار روغن.

• صدای تق‌تق یا ضربه از موتور: به دلیل کاهش روانکاری یاتاقان‌ها.

• بالا رفتن دمای موتور: جریان ناکافی روغن باعث افزایش دما می‌شود.

• کاهش قدرت و شتاب خودرو: اصطکاک بالا عملکرد موتور را مختل می‌کند.

به محض مشاهده این علائم، باید بلافاصله خودرو را متوقف و علت را بررسی کرد.

دلایل خرابی پمپ روغن

• استفاده از روغن بی‌کیفیت یا دیر تعویض شده که باعث ایجاد لجن و گرفتگی مسیرها می‌شود.

• فرسودگی چرخ‌دنده‌ها یا روتور پمپ بر اثر کارکرد طولانی.

• نشتی یا کمبود روغن در کارتل که باعث مکش هوا به جای روغن می‌شود.

• آلودگی یا ورود ذرات فلزی به مدار روغن که موجب ساییدگی اجزای پمپ می‌گردد.

نگهداری و افزایش عمر پمپ روغن

• تعویض منظم روغن و فیلتر روغن بر اساس توصیه کارخانه.

• بررسی سطح روغن قبل از سفرهای طولانی.

• استفاده از روغن با گرید مناسب برای موتور خودروی خود.

• بازرسی دوره‌ای مخصوصاً پس از کارکرد طولانی یا در صورت مشاهده نشتی.

تعویض و خرید پمپ روغن

در صورت خرابی، تعویض پمپ روغن تنها راه‌حل مطمئن است.
نکات مهم هنگام خرید و نصب:

1. انتخاب قطعه اورجینال و متناسب با مدل موتور

2. نصب توسط مکانیک حرفه‌ای به دلیل حساسیت سیستم روانکاری

3. اطمینان از تمیز بودن مسیر روغن و فیلترها هنگام نصب پمپ جدید

جمع‌بندی

پمپ روغن بی‌صدا اما حیاتی است؛ بدون آن، موتور تنها چند دقیقه دوام می‌آورد. با سرویس منظم و توجه به علائم هشدار، می‌توانید از هزینه‌های گزاف تعمیر موتور جلوگیری کنید. پس اگر چراغ روغن روشن شد یا صدای غیرعادی از موتور شنیدید، بررسی سریع پمپ روغن را در اولویت قرار دهید تا قلب سیستم روانکاری خودرو همیشه سالم بتپد.